Positive Teaching = Alternative Education? - Θετική διδασκαλία = Εναλλακτική εκπαίδευση;
Πριν από 9 μήνες ακριβώς ολοκλήρωσα τη μετάφραση (μαζί με τις διορθώσεις) του βιβλίου "The Element" του Sir Ken Robinson, ενός ανθρώπου που μου δίνει έμπνευση μέσα από αυτά που πιστεύει, λέει και γράφει, κάθε φορά που σκέφτομαι να δώσω κάτι λιγότερο απ' αυτό που μπορώ.
Δε θέλω να μιλήσω για εκείνον, εξάλλου οι ομιλίες του στο TED είναι εκείνες με τα περισσότερα κλικ, εκατομμύρια κόσμος τον έχει δει, τον έχει ακούσει, τον έχει διαβάσει και, σίγουρα, θα έχει τις δικές του προσωπικές εντυπώσεις.
Το παραπάνω βιντεάκι έχει δημιουργηθεί από ομιλίες του Sir Ken Robinson και έχει τίτλο "Changing Education Paradigms". Μπορείτε να ενεργοποιήσετε υπότιτλους στην αγγλική γλώσσα.
Σ' αυτό που θα ήθελα να εστιάσω, με αφορμή το "The Element", είναι η πρόταση μιας εναλλακτικής εκπαίδευσης, εστιασμένης στις προσωπικές ανάγκες του κάθε μαθητή, όχι, όμως, μόνο νοητικές, αλλά και συναισθηματικές. Θα μου πείτε, "σιγά το καινούριο!". Ναι, σωστά, όλες αυτές οι νέες εκπαιδευτικές μέθοδοι εκεί εστιάζουν, εξατομικευμένα στις ανάγκες του μαθητή. Συμφωνώ. Κάτι, όμως, δεν πήγε καλά. Τι να είναι αυτό;... Α, ναι! Ξεχάσαμε το δάσκαλο!
Χμμ... Τον ξεχάσαμε; Ή, μήπως, τον παραλείψαμε;
Ο δάσκαλος έχει κι αυτός ανάγκες, και συναισθηματικές και νοητικές. Νομίσαμε ότι με τις διαρκείς επιμορφώσεις και αξιολογήσεις είχαμε κάνει το καθήκον μας και δώσαμε την απαραίτητη προσοχή. Μμμ, λυπάμαι. Το γνωστό "burnout" συμβαίνει τώρα πιο γρήγορα από ποτέ.
Ένα σημαντικό κίνητρο, το οικονομικό, δεν υπάρχει πια. Οι μισθοί μειώθηκαν, επιδόματα κόπηκαν. Ένα άλλο, πιο σημαντικό κίνητρο, ο χρόνος κι αυτό δεν υπάρχει. Οι ώρες διδασκαλίας αυξάνονται.
Να μιλήσω και γι' άλλο ένα κίνητρο, τις ανθρώπινες σχέσεις. Μαντέψτε, ούτε κι αυτό. Ο αριθμός των παιδιών ανά τάξη ήδη αυξήθηκε.
Λοιπόν, πού είναι τα κίνητρα για να έχουμε δασκάλους θετικούς, με ψυχική αντοχή, κατανόηση και όρεξη;
Προσωπικά, έχω δουλέψει σε ιδιωτικό σχολείο, όπου δεν υπήρχε κανένα απολύτως κίνητρο για να αποδώσουμε καλύτερα ως δάσκαλοι. Οι πληρωμές δε γίνονταν στην ώρα τους (σε μερικούς και ποτέ!), οι ώρες διδασκαλίας ήταν παρανόμως αυξημένες, οι απαιτήσεις πολλές, καπηλεύονταν τον κόπο μας για να φανούν οι "ανώτεροι" και άλλες τέτοιες άσχημες ιστορίες που μας έφερναν συχνά-πυκνά στα όρια της απελπισίας. Ευτυχώς που το σχολείο δεν είχε καλή φήμη κι έτσι τουλάχιστον τα παιδιά ανά τμήμα ήταν πολύ λίγα!
Κι όμως, μέσα σ' όλες αυτές τις άσχημες συνθήκες, πεισμώσαμε και προσφέραμε τον καλύτερό μας εαυτό (άσχετα αν την επόμενη χρονιά δε θέλαμε να ξαναδουλέψουμε εκεί, έτερον εκάτερον!). Και τότε διαπίστωσα κάτι πολύ σημαντικό: Η θετική αντιμετώπιση των μαθητών και των γονιών έφερε πολύ καλύτερα αποτελέσματα απ' ό,τι θα περίμενε κανείς. Τυχαίο; Δε νομίζω.
Καταρχάς, με τα παιδιά είχαμε μια ισότιμη σχέση συναισθηματικά και, όσον αφορά στη διδασκαλία, το νοητικό κομμάτι δηλαδή, γινόταν μια προσπάθεια για εξερεύνηση και πειραματισμό περισσότερο, παρά μετάδοση γνώσεων. Τα "λάθη" που γίνονταν, θεωρούνταν φυσικό να γίνουν και ανατρέχαμε μαζί στη θεωρία που είχαμε φτιάξει για να τα διορθώσουμε. Κανένα παιδί δεν ήταν "κακό", απλά ήθελε μια αγκαλιά και τη διαβεβαίωση ότι "σ' αγαπώ είτε είσαι καλό παιδί είτε κακό, αυτό δεν αλλάζει, απλά κάνεις τη δουλειά της ομάδας πιο δύσκολη, θέλεις μήπως να βοηθήσεις να γίνει ευκολότερη;". Κανένα παιδί δεν έμενε "πίσω", βρίσκαμε τα δυνατά μας σημεία και ο ένας βοηθούσε τον άλλο, ανάλογα με τις ικανότητες και τα δυνατά του σημεία. Βασιστήκαμε στο θεώρημα (!) ότι "όλοι, ανεξαιρέτως, είμαστε ωραίοι, καλοί και τέλειοι", χωρίς συγκρίσεις κι έτσι πήγαμε μπροστά.
Απ' την άλλη, οι γονείς των παιδιών απέκτησαν κι εκείνοι όρια. Από τις ανυπόφορες συγκρίσεις και κατηχήσεις, περάσαμε στην ηρεμία, αισθάνθηκαν ασφάλεια (όχι όλοι, βέβαια...) και αποδέχτηκαν ότι το παιδί τους τα κατάφερνε καλά και είχε τη δική του προσωπικότητα, θα έκανε λάθη, αλλά θα έκανε και σπουδαία πράγματα.
Κι ο δάσκαλος; Ο δάσκαλος έξω από την αίθουσα βίωνε και (μάλλον) θα βιώνει πολλές ματαιώσεις και απογοητεύσεις, αλλά μπαίνοντας στην τάξη, "έβγαζε την πανοπλία" που φορούσε για τους άλλους και γινόταν ένα με την ομάδα των παιδιών. Γιατί, τελικά, η φύση δίνει μαθήματα όταν σου δείχνει το δέντρο να προσφέρει τα μήλα του γενναιόδωρα και, δίνοντάς τα, να παίρνει δύναμη και να μεγαλώνει.
Με άλλα λόγια;
Καμία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δε θα είναι αποτελεσματική και ικανοποιητική για κανέναν, αν αυτοί που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία δεν έχουν καλύψει πρώτα τις συναισθηματικές τους ανάγκες και δεν έχουν τα απαραίτητα κίνητρα για να το "παλέψουν".
Ας ξανασκεφτούμε, λοιπόν, με αφορμή την κρίση, την αξία της ανθρώπινης επαφής και των ανθρώπινων σχέσεων.
Δε θέλω να μιλήσω για εκείνον, εξάλλου οι ομιλίες του στο TED είναι εκείνες με τα περισσότερα κλικ, εκατομμύρια κόσμος τον έχει δει, τον έχει ακούσει, τον έχει διαβάσει και, σίγουρα, θα έχει τις δικές του προσωπικές εντυπώσεις.
Το παραπάνω βιντεάκι έχει δημιουργηθεί από ομιλίες του Sir Ken Robinson και έχει τίτλο "Changing Education Paradigms". Μπορείτε να ενεργοποιήσετε υπότιτλους στην αγγλική γλώσσα.
Σ' αυτό που θα ήθελα να εστιάσω, με αφορμή το "The Element", είναι η πρόταση μιας εναλλακτικής εκπαίδευσης, εστιασμένης στις προσωπικές ανάγκες του κάθε μαθητή, όχι, όμως, μόνο νοητικές, αλλά και συναισθηματικές. Θα μου πείτε, "σιγά το καινούριο!". Ναι, σωστά, όλες αυτές οι νέες εκπαιδευτικές μέθοδοι εκεί εστιάζουν, εξατομικευμένα στις ανάγκες του μαθητή. Συμφωνώ. Κάτι, όμως, δεν πήγε καλά. Τι να είναι αυτό;... Α, ναι! Ξεχάσαμε το δάσκαλο!
Χμμ... Τον ξεχάσαμε; Ή, μήπως, τον παραλείψαμε;
Ο δάσκαλος έχει κι αυτός ανάγκες, και συναισθηματικές και νοητικές. Νομίσαμε ότι με τις διαρκείς επιμορφώσεις και αξιολογήσεις είχαμε κάνει το καθήκον μας και δώσαμε την απαραίτητη προσοχή. Μμμ, λυπάμαι. Το γνωστό "burnout" συμβαίνει τώρα πιο γρήγορα από ποτέ.
Ένα σημαντικό κίνητρο, το οικονομικό, δεν υπάρχει πια. Οι μισθοί μειώθηκαν, επιδόματα κόπηκαν. Ένα άλλο, πιο σημαντικό κίνητρο, ο χρόνος κι αυτό δεν υπάρχει. Οι ώρες διδασκαλίας αυξάνονται.
Να μιλήσω και γι' άλλο ένα κίνητρο, τις ανθρώπινες σχέσεις. Μαντέψτε, ούτε κι αυτό. Ο αριθμός των παιδιών ανά τάξη ήδη αυξήθηκε.
Λοιπόν, πού είναι τα κίνητρα για να έχουμε δασκάλους θετικούς, με ψυχική αντοχή, κατανόηση και όρεξη;
Προσωπικά, έχω δουλέψει σε ιδιωτικό σχολείο, όπου δεν υπήρχε κανένα απολύτως κίνητρο για να αποδώσουμε καλύτερα ως δάσκαλοι. Οι πληρωμές δε γίνονταν στην ώρα τους (σε μερικούς και ποτέ!), οι ώρες διδασκαλίας ήταν παρανόμως αυξημένες, οι απαιτήσεις πολλές, καπηλεύονταν τον κόπο μας για να φανούν οι "ανώτεροι" και άλλες τέτοιες άσχημες ιστορίες που μας έφερναν συχνά-πυκνά στα όρια της απελπισίας. Ευτυχώς που το σχολείο δεν είχε καλή φήμη κι έτσι τουλάχιστον τα παιδιά ανά τμήμα ήταν πολύ λίγα!
Κι όμως, μέσα σ' όλες αυτές τις άσχημες συνθήκες, πεισμώσαμε και προσφέραμε τον καλύτερό μας εαυτό (άσχετα αν την επόμενη χρονιά δε θέλαμε να ξαναδουλέψουμε εκεί, έτερον εκάτερον!). Και τότε διαπίστωσα κάτι πολύ σημαντικό: Η θετική αντιμετώπιση των μαθητών και των γονιών έφερε πολύ καλύτερα αποτελέσματα απ' ό,τι θα περίμενε κανείς. Τυχαίο; Δε νομίζω.
Καταρχάς, με τα παιδιά είχαμε μια ισότιμη σχέση συναισθηματικά και, όσον αφορά στη διδασκαλία, το νοητικό κομμάτι δηλαδή, γινόταν μια προσπάθεια για εξερεύνηση και πειραματισμό περισσότερο, παρά μετάδοση γνώσεων. Τα "λάθη" που γίνονταν, θεωρούνταν φυσικό να γίνουν και ανατρέχαμε μαζί στη θεωρία που είχαμε φτιάξει για να τα διορθώσουμε. Κανένα παιδί δεν ήταν "κακό", απλά ήθελε μια αγκαλιά και τη διαβεβαίωση ότι "σ' αγαπώ είτε είσαι καλό παιδί είτε κακό, αυτό δεν αλλάζει, απλά κάνεις τη δουλειά της ομάδας πιο δύσκολη, θέλεις μήπως να βοηθήσεις να γίνει ευκολότερη;". Κανένα παιδί δεν έμενε "πίσω", βρίσκαμε τα δυνατά μας σημεία και ο ένας βοηθούσε τον άλλο, ανάλογα με τις ικανότητες και τα δυνατά του σημεία. Βασιστήκαμε στο θεώρημα (!) ότι "όλοι, ανεξαιρέτως, είμαστε ωραίοι, καλοί και τέλειοι", χωρίς συγκρίσεις κι έτσι πήγαμε μπροστά.
Απ' την άλλη, οι γονείς των παιδιών απέκτησαν κι εκείνοι όρια. Από τις ανυπόφορες συγκρίσεις και κατηχήσεις, περάσαμε στην ηρεμία, αισθάνθηκαν ασφάλεια (όχι όλοι, βέβαια...) και αποδέχτηκαν ότι το παιδί τους τα κατάφερνε καλά και είχε τη δική του προσωπικότητα, θα έκανε λάθη, αλλά θα έκανε και σπουδαία πράγματα.
Κι ο δάσκαλος; Ο δάσκαλος έξω από την αίθουσα βίωνε και (μάλλον) θα βιώνει πολλές ματαιώσεις και απογοητεύσεις, αλλά μπαίνοντας στην τάξη, "έβγαζε την πανοπλία" που φορούσε για τους άλλους και γινόταν ένα με την ομάδα των παιδιών. Γιατί, τελικά, η φύση δίνει μαθήματα όταν σου δείχνει το δέντρο να προσφέρει τα μήλα του γενναιόδωρα και, δίνοντάς τα, να παίρνει δύναμη και να μεγαλώνει.
Με άλλα λόγια;
Καμία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δε θα είναι αποτελεσματική και ικανοποιητική για κανέναν, αν αυτοί που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία δεν έχουν καλύψει πρώτα τις συναισθηματικές τους ανάγκες και δεν έχουν τα απαραίτητα κίνητρα για να το "παλέψουν".
Ας ξανασκεφτούμε, λοιπόν, με αφορμή την κρίση, την αξία της ανθρώπινης επαφής και των ανθρώπινων σχέσεων.
Το έργο με τίτλο "Positive Teaching = Alternative Education? - Θετική διδασκαλία = Εναλλακτική εκπαίδευση;" από τον δημιουργό Ελένη Γαρυφαλάκη διατίθεται με την άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο .
Βασισμένο σε έργο στο http://kalosagogos.blogspot.com.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου