Έτοιμοι για την Α' Δημοτικού;

Τελειώνοντας το Νηπιαγωγείο και λίγο πριν μεταβούν στην Α' Δημοτικού, σε ένα ολοκαίνουργιο μεγάλο σχολείο, τα παιδιά αισθάνονται δέος. Με αυτή τη λέξη θα μπορούσα να περιγράψω τα ανάμεικτα συναισθήματα που μπορεί να νιώθει ένα παιδάκι 6-7 ετών λίγο πριν ανοίξουν τα σχολεία στις 11 Σεπτέμβρη: άγχος, ενθουσιασμός, φόβος και ανυπομονησία, αν τα δεις πιο συγκεκριμένα. 

Image credits: wexfordcoco.ie 

Πριν λίγες μέρες, όπως επιστρέφαμε από μια εκδήλωση, μου ανακοινώνει η κόρη μου: 

"Μαμά, δεν είμαι έτοιμη να πάω στο Δημοτικό". 

Δεν της απαντώ, γιατί σκέφτομαι. Αναρωτιέμαι αν γνωρίζει τι σημαίνει Δημοτικό και αν αντιλαμβάνεται αν είναι έτοιμη ή όχι. Μετά από λίγο της χαμογελώ και τη ρωτώ: 

"Θέλεις να παίξουμε ένα παιχνίδι; Θα σου κάνω 10 ερωτήσεις και για κάθε "ΝΑΙ" που θα μου λες, θα παίρνεις και ένα βαθμό. Έτσι, θα δούμε πόσο έτοιμη είσαι για το δημοτικό από το 1 ως το 10." 

• Ερώτηση 1η: "Σου αρέσει το σχολείο;" 
• Ερώτηση 2η: "Σου αρέσει να κάνεις καινούριους φίλους;" 
• Ερώτηση 3η: "Μπορείς να ακολουθήσεις οδηγίες από τη δασκάλα σου;" 
• Ερώτηση 4η: "Είσαι έτοιμη να ακολουθήσεις κανόνες που ισχύουν για όλους;" 
• Ερώτηση 5η: "Θέλεις να μάθεις να διαβάζεις;" 
• Ερώτηση 6η: "Θέλεις να μάθεις να γράφεις;" 
• Ερώτηση 7η: "Θέλεις να μάθεις να μετράς και να λύνεις προβλήματα με αριθμούς;" 
• Ερώτηση 8η: "Θέλεις να μάθεις περισσότερα για τον κόσμο γύρω μας;" 
• Ερώτηση 9η: "Σε φοβίζει καθόλου που στα διαλείμματα θα είσαι μαζί και με αρκετά μεγαλύτερα παιδιά, που είναι 10 ή 12 ετών;" 
• Ερώτηση 10η: "Ξέρεις να πηγαίνεις στο κυλικείο και να αγοράζεις κάτι που θες, να δίνεις τα σωστά χρήματα και να παίρνεις τα σωστά ρέστα;" 

 Φυσικά, υπάρχουν κι άλλες ερωτήσεις που μπορεί κανείς να κάνει, αλλά αυτές σκέφτηκα έτσι στιγμιαία, που μπορεί να απαντήσει ένα παιδί 6-7 ετών.

Η μετάβαση στο δημοτικό σημαίνει μεγάλες αλλαγές: νέοι συμμαθητές, περισσότερα ίσως παιδιά στην ίδια τάξη, μελέτη και διάβασμα στο σπίτι, νέοι τεράστιοι χώροι, συνύπαρξη με πολύ μεγαλύτερα παιδιά κ.ο.κ. Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να έχουν ανάμεικτα συναισθήματα για αυτή τη νέα αρχή. 

Οι ρουτίνες, η καλή διατροφή, ο ύπνος, η συζήτηση και η υποστήριξη μπορούν να βοηθήσουν αυτή τη μετάβαση. Τίποτα δε θεωρείται δεδομένο. Μπορούμε να προετοιμάσουμε για το γενικό πλαίσιο, αλλά το παιδί μόνο του, ελεύθερο, θα ανακαλύψει όλες τις μικρές λεπτομέρειες που απαρτίζουν τη νέα του πραγματικότητα και σ' αυτό θα χρειαστεί τη διακριτική υποστήριξη των γονιών του. 

Ας δούμε, όμως, πιο συγκεκριμένα, για ποιες αλλαγές μιλάμε: 

Φίλοι και συμμαθητές 

Το παιδί θα μπει σε μια νέα τάξη, όπου θα συναντήσει πολλά νέα πρόσωπα και θα μπει στη διαδικασία να δημιουργήσει σχέσεις. Θα χρειαστεί, επίσης, να δει σε ποια νέα ομάδα συνομηλίκων θα μπορέσει να ενταχθεί. 

Μαθήματα σχολείου και μελέτη στο σπίτι 

Σε αντίθεση με το νηπιαγωγείο, στο δημοτικό το παιδί θα έχει συγκεκριμένα μαθήματα: γλώσσα, μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος... Θα έχει μια πρώτη αξιολόγηση της προσπάθειάς του, π.χ. στην πρωινή ορθογραφία ή στις ασκήσεις μαθηματικών. Θα γνωρίσει νέους τρόπους διδασκαλίας, αλλά και συμμόρφωσης σε κανόνες. Επιπλέον, θα γίνει πιο υπεύθυνο για τη δική του μάθηση, αποκτώντας την ευθύνη της προετοιμασίας για την επόμενη μέρα του σχολείου με μελέτη στο σπίτι. Αυτό και μόνο είναι μια μεγάλη αλλαγή. 

Σχολικό περιβάλλον 

Το παιδί θα πρέπει να προσαρμοστεί σε μια νέα σχολική μονάδα, να βρίσκει το δρόμο του να πάει στην τάξη εγκαίρως, με τα σωστά βιβλία και υλικά και, ενδεχομένως, να χρειαστεί να πηγαίνει και σε διαφορετικούς χώρους και τάξεις καθημερινά (π.χ. σχολική βιβλιοθήκη ή αίθουσα μουσικής/καλλιτεχνικών). Αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολες για τα παιδιά με αναπηρία ή άλλες μαθησιακές ανάγκες. 

Συναισθήματα 

Είναι φυσικό τα παιδιά να έχουν ανάμεικτα συναισθήματα όταν μετακινούνται από το οικείο στο άγνωστο και μαθαίνουν νέους τρόπους να κάνουν πράγματα. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορεί να είναι: 

 - ενθουσιασμένα για τους νέους φίλους, τα μαθήματα και τους δασκάλους 

 - αγχωμένα για την εκμάθηση νέων κανόνων ή τη δημιουργία νέων φίλων 

 - ανησυχούν για το αν θα αντεπεξέλθουν στο φόρτο εργασίας ή αν δεν θα ενταχθούν. 

Όταν τα παιδιά κάνουν τη μετάβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, οι γονείς έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στο πόσο ομαλή θα είναι η μετάβαση. Οι φίλοι του παιδιού επηρεάζουν μεν το πώς αισθάνεται το παιδί για τη μετάβαση, αλλά η υποστήριξη των γονιών έχει ισχυρότερα και πιο μακροχρόνια αποτελέσματα. 

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί σε αυτή τη μετάβαση; 

- Συζητήστε με το παιδί για το τι περιμένει με μεγαλύτερη ανυπομονησία και για το τι το ανησυχεί. Ακούστε ενεργά όταν το παιδί σας μοιράζεται τα συναισθήματα και τις ανησυχίες του για το δημοτικό. 

- Καθησυχάστε το παιδί σας ότι είναι φυσικό να ανησυχεί για το αν θα πάει στην Α' Δημοτικού. 

- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δει τη θετική πλευρά της μετάβασης στο δημοτικό. Για παράδειγμα, μπορείτε να τονίσετε τις νέες εξωσχολικές δραστηριότητες που μπορεί να δοκιμάσει. 

- Μιλήστε με το παιδί σας για τη διατήρηση της επαφής με τους παλιούς φίλους και τη δημιουργία νέων φίλων. 

Αν τα παιδιά δυσκολεύονται με τη μετάβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, μπορεί: 

- να αρνούνται να πάνε στο σχολείο 

- να λένε ότι αισθάνονται άρρωστα τα βράδια της Κυριακής 

- να φαίνονται αδιάφορα για τις σχολικές εργασίες ή τις νέες δραστηριότητες στο νέο σχολείο 

- να αποφεύγουν να σας μιλούν για το σχολείο ή τους φίλους τους 

- να φαίνεται ότι δεν έχει αυτοπεποίθηση: το παιδί σας μπορεί να λέει ότι είναι χαζό ή ότι δεν αρέσει σε κανέναν 

- να μην αποδίδει στην ορθογραφία ή στις ασκήσεις. 

Αν το παιδί σας αντιμετωπίζει προβλήματα, μην περιμένετε να βελτιωθούν τα πράγματα από μόνα τους. Προσπαθήστε να κάνετε το παιδί σας να μιλήσει για το πώς αισθάνεται, ενημερώστε το ότι δεν πειράζει να ανησυχεί και δείτε αν μπορείτε να βρείτε μαζί κάποιες λύσεις. 

Αν τα πράγματα δεν βελτιωθούν μέσα σε 2-3 εβδομάδες, σκεφτείτε να μιλήσετε με τον δάσκαλο του παιδιού σας, το διευθυντή του σχολείου ή και το γιατρό του παιδιού. 

Είναι μεγάλη αλλαγή και για το γονιό; 

Η μετάβαση του παιδιού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι μια μεγάλη αλλαγή και για τους γονείς. Η σχέση τους με το νηπιαγωγείο μπορεί να τελειώνει και είναι πιθανό να μην έχουν κάποια σχέση με το δημοτικό. Είναι φυσιολογικό να έχουν ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά με αυτές τις αλλαγές. 

Η συζήτηση με άλλους γονείς, ιδίως με εκείνους που έχουν περάσει τη μετάβαση στο δημοτικό στο παρελθόν, συχνά βοηθάει. Μπορεί να ανακουφίσει να ξέρουν, ότι τα περισσότερα παιδιά βρίσκουν τα πράγματα λίγο δύσκολα στην αρχή, αλλά τακτοποιούνται κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Επίσης, άλλοι γονείς που έχουν εμπειρία στο νέο σχολείο του παιδιού μπορούν συχνά να απαντήσουν σε μικρές ερωτήσεις και να δώσουν χρήσιμες συμβουλές για το πώς λειτουργούν τα πράγματα στο σχολείο. 

Καλή αρχή σε όλα τα πρωτάκια και σε όλους τους πρωτάρηδες γονείς!