Έτοιμοι για την Α' Γυμνασίου;

 Η μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο είναι μια πολύ μεγάλη αλλαγή για τα παιδιά, καθώς σηματοδοτεί το πέρασμα στην εφηβεία, αλλά και σε έναν πιο απαιτητικό, όπως και ανεξάρτητο τρόπο ζωής και εργασίας. 

Μια μετάβαση, όμως, δεν είναι κάτι σπάνιο. Τα παιδιά, συνήθως, είναι ευέλικτα και ευπροσάρμοστα, καθώς βιώνουν διαρκώς αλλαγές, τόσο όσον αφορά στην ανάπτυξή τους, όσο και στις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω τους: μετακόμιση, νέο αδερφάκι, αλλαγή δασκάλου σε κάθε τάξη, νέοι φίλοι διαρκώς κ.ο.κ. Θα έλεγε κανείς πως τα παιδιά είναι αρκετά ανθεκτικά. Παρ' όλ' αυτά, κάθε μετάβαση έχει συναισθηματικό, ψυχολογικό και σωματικό αντίκτυπο. 

Image credits: theeducationhub.org.nz 

Η μετάβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αναφέρεται στο χρονικό διάστημα μεταξύ του τέλους της ΣΤ' Δημοτικού και του ξεκινήματος της Α' Γυμνασίου. Δεν πρόκειται μόνο για μια εκπαιδευτική αλλαγή από ένα δάσκαλο σε πολλούς καθηγητές με διαφορετικές απαιτήσεις και τρόπο διδασκαλίας, αλλά αλλάζουν επίσης κοινωνικοί, περιβαλλοντικοί, ίσως και γεωγραφικοί παράγοντες, μερικές φορές δραστικά. Αυτή μπορεί να είναι μια πολύ συναρπαστική χρονική περίοδος για τα παιδιά και τις οικογένειές τους, αλλά μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα άγχους, αβεβαιότητας και ανασφάλειας σε πολλά παιδιά και τις οικογένειές τους, λόγω των προκλήσεων που μπορεί να προκύψουν με τη δημιουργία νέων φίλων, την ανεξαρτητοποίηση των παιδιών, την είσοδο σε ένα νέο πρόγραμμα σπουδών και τη γνωριμία με νέους καθηγητές. 

Ενώ τα παιδιά μπορεί να μην εκφράζουν πάντα τις ανησυχίες τους, η προοπτική της μετάβασης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα άγχους αποχωρισμού από την τρέχουσα ομάδα φίλων τους, τους δασκάλους με τους οποίους έχουν δεθεί και τις ρουτίνες με τις οποίες είναι εξοικειωμένα. Η μετάβαση από το δημοτικό σχολείο στο γυμνάσιο συμπίπτει επίσης με την έναρξη της εφηβείας για πολλούς νέους, πράγμα που σημαίνει ότι μεγάλος αριθμός παιδιών βιώνει ταυτόχρονα ορμονικές αλλαγές. 

Ένας τρόπος που μπορείτε - σαν γονιός - να προσεγγίσετε το παιδί και να συζητήσετε μαζί του τυχόν ανησυχίες, είναι μέσω του παιχνιδιού. Μπορείτε να κάνετε 10 ερωτήσεις και για κάθε "ΝΑΙ" μπορεί να παίρνει ένα βαθμό κι έτσι να δει σε κλίμακα από το 1 ως το 10 πόσο έτοιμο αισθάνεται. Δεν είναι ενδεικτική η βαθμολογία φυσικά, αλλά ένας τρόπος να αναστοχαστεί το παιδί τι σημαίνει "γυμνάσιο" και να προσπαθήσει να διαχειριστεί αυτή τη μεγάλη αλλαγή στη ζωή του. 

• Ερώτηση 1η: "Σου αρέσει η ιδέα της αλλαγής σχολείου;" 
• Ερώτηση 2η: "Είσαι έτοιμος/η να αποχωριστείς παλιούς φίλους και να κάνεις καινούριους;" 
• Ερώτηση 3η: "Σου αρέσει η ιδέα να έχεις πολλούς διαφορετικούς δασκάλους;" 
• Ερώτηση 4η: "Είσαι έτοιμος/η να ακολουθήσεις νέους κανόνες, διαφορετικούς απ' ό,τι είχες συνηθίσει;" 
• Ερώτηση 5η: "Μπορείς να οργανώσεις τη μελέτη σου μόνος/η σου;" 
• Ερώτηση 6η: "Γνωρίζεις πώς να χρησιμοποιείς αποτελεσματικά την τεχνολογία και τα social media με ασφάλεια;" 
• Ερώτηση 7η: "Ξέρεις πώς να ζητήσεις βοήθεια, αν τη χρειαστείς;" 
• Ερώτηση 8η: "Είσαι έτοιμος/η να διαχειριστείς μεγαλύτερο όγκο εργασιών για το σπίτι;" 
• Ερώτηση 9η: "Είσαι έτοιμος/η να πηγαίνεις μόνος/η στο σχολείο με ασφάλεια και στην ώρα σου;" 
• Ερώτηση 10η: "Θέλεις να φτιάξουμε ή να φτιάξεις μόνος/η σου πρόγραμμα για τη διατροφή, τον ύπνο και τον ελεύθερο χρόνο σου;"

Τι διαφορετικό έχει το γυμνάσιο; 

Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της εμπειρίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση: 

Εκπαιδευτική αλλαγή

Τα παιδιά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση συναντούν ένα πιο αυστηρό πρόγραμμα σπουδών, όπου καλλιεργούνται πολλές νέες δεξιότητες και προσφέρονται πολλές καινούριες γνώσεις. Επιπλέον, τα παιδιά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση συνήθως λαμβάνουν εργασίες για το σπίτι για κάθε μάθημα που μελετούν, σε εβδομαδιαία βάση, κάτι που σημαίνει αρκετά μεγαλύτερος όγκος εργασίας. 

Οργανωτική αλλαγή

Τα παιδιά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουν διαφορετικούς καθηγητές για διαφορετικά μαθήματα και, συνήθως, διδάσκονται σε διαφορετικές αίθουσες για κάθε μάθημα. Τους δίνεται διαφορετικό βιβλίο και υλικά για τα επιμέρους μαθήματα και αναμένεται να θυμούνται να φέρνουν τα σωστά βιβλία στα σωστά μαθήματα. Η σχολική ημέρα μοιάζει αρκετά διαφορετική, με λίγα μόνο λεπτά για να προλάβουν μεταξύ των μαθημάτων και με κυρώσεις για την αργοπορία. Μετά το σχολείο και τα Σαββατοκύριακα μπορεί να μοιάζουν αρκετά διαφορετικά από το δημοτικό σχολείο, καθώς τα παιδιά θα πρέπει να διαχειριστούν το πρόγραμμα εργασιών για το σπίτι και το χρόνο ανεξάρτητης μελέτης. 

Κοινωνική αλλαγή

Τα παιδιά που μεταβαίνουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα βυθιστούν σε έναν νέο κοινωνικό κόσμο, όπου μπορεί να μην είναι με πολλούς ή και καθόλου από τους στενούς τους φίλους. Θα έχουν την ευκαιρία να κάνουν νέους φίλους ή να δημιουργήσουν μια κοινωνική ομάδα με κάποιο τρόπο. Μπορεί να τους μιλούν διαφορετικά οι δάσκαλοι, οι οποίοι στοχεύουν να καλλιεργήσουν την αίσθηση ωριμότητας σε κάθε παιδί.

Πολιτισμική αλλαγή

Τα παιδιά θα πρέπει να κατανοήσουν ένα νέο σύνολο κανόνων και ένα νέο σχολικό ήθος. 

Γεωγραφική αλλαγή

Όχι μόνο το κτίριο έχει εντελώς διαφορετική διαρρύθμιση, αλλά το νέο τους σχολείο μπορεί να βρίσκεται σε εντελώς διαφορετική γεωγραφική τοποθεσία. Μπορεί να χρειαστεί να μάθουν νέες διαδρομές μεταφοράς, να ταξιδέψουν μόνα τους και να αποκτήσουν ένα ορισμένο επίπεδο ευαισθητοποίησης για την ασφάλεια στο δρόμο. 

Βιολογική αλλαγή

Καθώς τα παιδιά μεταβαίνουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, συχνά βιώνουν τις αλλαγές της εφηβείας στο σώμα τους. Ορισμένα παιδιά δεν επηρεάζονται από τις προκλήσεις της εφηβείας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αλλά πολλά παιδιά βιώνουν αλλαγές στην προσωπικότητά τους, ενώ προσπαθούν να βρουν πώς να ενταχθούν ή να ξεχωρίσουν. Αυτό μπορεί να συμβαίνει σε συνδυασμό με συναισθηματικές αλλαγές, αλλαγές στη σωματική τους εμφάνιση και μια αυξημένη αίσθηση αυτογνωσίας. Αυτό μπορεί να κάνει τη διαδικασία της μετάβασης σε ένα νέο περιβάλλον πιο δύσκολη.

Πώς μπορώ να υποστηρίξω και να βοηθήσω σαν γονιός σε αυτή τη μετάβαση; 

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί τους και τους ίδιους με τη μετάβαση στο γυμνάσιο. 

• Μπορούν να προσπαθήσουν να μάθουν και να κατανοήσουν τις διαδικασίες του σχολείου, όπως να μελετήσουν τις πολιτικές συμπεριφοράς, τις ώρες της σχολικής ημέρας και να μιλήσουν με τον νέο διευθυντή της τάξης του παιδιού τους για το τι να περιμένουν. 
• Ορισμένες δραστηριότητες μετάβασης μπορεί να περιλαμβάνουν τη βοήθεια των παιδιών με τις ρουτίνες στο σπίτι, όπως η οργάνωση της σχολικής σάκας ή της μελέτης κάθε μέρα. 
• Από κοινωνικής άποψης, μπορούν να διατηρήσουν παλιές φιλίες με συναντήσεις των παιδιών τα Σαββατοκύριακα ή να υποστηρίξουν νέες φιλίες.  
• Οι γονείς θα πρέπει επίσης να ρωτούν τα παιδιά τους πώς ήταν η μέρα τους κάθε μέρα και να προσπαθούν να καλλιεργήσουν μια ανοιχτή και ειλικρινή σχέση, όπου το παιδί τους θα τους λέει την αλήθεια. Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει να αποφεύγουν να είναι υπερβολικά περίεργοι, καθώς όπως είναι φυσικό, τα παιδιά προεφηβικής ηλικίας δεν θέλουν πάντα να μοιράζονται κάθε λεπτομέρεια της ημέρας τους. 
• Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ανθεκτικότητα και να υπενθυμίζουν στο παιδί ότι πρόκειται για μια αλλαγή που βιώνουν όλα τα παιδιά. Οι αναφορές δυσαρέσκειας ή αρνητικών εμπειριών δεν πρέπει να αγνοούνται, αλλά οι υπεύθυνοι ενήλικες πρέπει να ενθαρρύνουν το παιδί να βρει μια λύση σε μικρές ανησυχίες, όπου χρειάζεται. 
• Στα παιδιά θα πρέπει να ειπωθεί ότι δεν πειράζει να κάνουν κάποια πράγματα λάθος καθώς κάνουν αυτή την αλλαγή, καθώς όλα είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης. Οι δάσκαλοι θα πρέπει, επίσης, να έχουν κατά νου ότι τα παιδιά που μόλις ξεκινούν το γυμνάσιο δεν έχουν αποκτήσει ακόμη τις κοινωνικές δεξιότητες, την ωριμότητα και την ανθεκτικότητα των παιδιών των μεγαλύτερων ετών.

Καλή αρχή σε όλα τα μεγάλα πρωτάκια και τους πρωτάρηδες γονείς!