Οι εκπαιδευτικοί χώροι, που έχουν σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο που ο εγκέφαλος των παιδιών ανταποκρίνεται στις ιδιότητες του χώρου, μπορούν να οδηγήσουν στη βελτίωση της μάθησης. Σχετικές έρευνες της νευροαρχιτεκτονικής εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο το φως της ημέρας, η ακουστική, καθώς και η επαφή με το φυσικό στοιχείο επηρεάζουν βαθύτατα τις γνωστικές διεργασίες των παιδιών.
Παρακάτω παραθέτουμε κάποια στοιχεία που πρέπει να λάβουμε υπόψη για το σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού χώρου:
Σαφής σχεδιασμός χώρου για εύκολη κυκλοφορία μέσα σ’αυτόν
Ο σαφής σχεδιασμός είναι μια βασική αρχή σε κάθε χώρο εκπαίδευσης. Αν και οι ενήλικοι μπορούν πιο εύκολα να βρουν που θέλουν να πάνε, παρόλα αυτά, είναι σημαντικό για τα παιδιά να βλέπουν από τον διάδρομο τον τρόπο που μπορούν να κινηθούν μέσα στο χώρο, έτσι ώστε να αισθάνονται σίγουροι ότι μπορούν να βρουν το δρόμο μόνα τους.
Κεντρικά σημεία/ πινακίδες
Ως ενήλικες, μπορούμε να θυμηθούμε τη διαδρομή μας μέσα στα κτίρια, είτε από τις μνήμες από προηγούμενες επισκέψεις μας ή μαθαίνοντας το χωροταξικό σχεδιασμό, δίνοντας βάση σε κεντρικά σημεία. Ένα παιδί μπορεί να μη θυμάται που είναι ένα συγκεκριμένο δωμάτιο, αλλά πιθανότατα θυμάται κάποιο κεντρικό σημείο. Παρ' όλα αυτά, αν υπάρχουν πολλά κεντρικά σημεία/πινακίδες σε ένα κτίριο/ χώρο, τότε χάνουν τη λειτουργικότητά τους, διότι προκαλούν σύγχυση για τον προσανατολισμό των παιδιών.
Τα χρώματα ως σύμβολα
Η χρήση χρωμάτων για ορισμένους ορόφους ή λειτουργίες είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος. Η επιλογή ενός χρώματος, η οποία μπορεί να αφορά μια δραστηριότητα, ή το κυρίαρχο χρώμα του δωματίου (έπιπλα, κουρτίνες, τοίχοι) βοηθά τα παιδιά να βρουν το δρόμο τους. Τα χρώματα μπορούν να εφαρμοστούν σε κατευθυντήριες γραμμές, σήματα ή φώτα.
Κοινωνικοποίηση VS Ιδιωτικότητα
Ενθαρρύνοντας τα παιδιά για κοινωνική αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά ή τις οικογένειές τους, τους κάνει μέρος μιας μεγαλύτερης κοινωνικής ομάδας. Ωστόσο η συμμετοχή σε κοινωνικούς δεσμούς δεν αποτελεί πάντα τη βέλτιστη λύση για κάθε περίπτωση. Ένα παιδί έχει επίσης δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Συνεπώς, παρέχοντας επιπλέον ημι-ιδιωτικούς χώρους μπορεί να είναι μια εναλλακτική προσέγγιση.
Η θαυματουργή επίδραση της φύσης και του πράσινου
Η φύση προσφέρει μια πλούσια ποικιλία ερεθισμάτων, με την ποικιλία των χρωμάτων και των σχημάτων που διαθέτει. Επίσης προβάλλει μια οικολογική πολυπλοκότητα, με την αλληλεπίδραση των φυτών που, με τη σειρά τους, παρέχουν μια οπτική πολυπλοκότητα, η οποία χρησιμεύει στη χαλάρωση!
Το ύψος μιας αίθουσας και οι διαστάσεις
Οι διαστάσεις ενός δωματίου έχει πολλές επιπτώσεις στον εγκέφαλό μας και κατ’ επέκταση στη συμπεριφορά μας. Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία των διαστάσεων είναι η οροφή. Η υψηλή οροφή βοηθάει στην ελεύθερη και ανεξάρτητη σκέψη. Αντίθετα, η χαμηλή οροφή περιορίζει και ως εκ τούτου βοηθάει στη συγκέντρωση και την εστίαση σε συγκεκριμένο σημείο.
Η αίσθηση του ύψους δεν προσδιορίζεται μόνο με την οροφή. Διαφορετικές υψομετρικές εγκαταστάσεις, όπως είναι οι ψευδοροφές ή το ύψος του φωτισμού αλλάζουν την αντίληψη των διαστάσεων της αίθουσας. Συνεπώς, οι διάφορες επιδράσεις του ύψους μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση της ικανότητα της συγκέντρωσης ή την ενθάρρυνση της δημιουργικότητας των παιδιών.
Τα χρώματα
Αντιλαμβανόμαστε το χρώμα μέσω των γαγγλιακών κυττάρων. Αν και η αντίληψη των χρωμάτων διαφέρει ανάλογα την ηλικία και τη νοητική κατάσταση, συνήθως εστιάζουμε στα πιο φωτεινά χρώματα, τα οποία είναι πιο εύκολο να θυμηθούμε. Αν κάποια χρώματα συνδεθούν στο μυαλό κάποιου με ένα συγκεκριμένο χώρο/αίθουσα, τότε βοηθούν το νοητικό χάρτη, και τονώνουν τη μνήμη. Παρόλα αυτά χρειάζεται προσοχή γιατί όταν απαιτείται συγκέντρωση σε ένα χώρο, καλό είναι να αποφεύγονται τα έντονα/φωτεινά χρώματα, για να μην αποσπούν τη προσοχή. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι καλό να προτιμήσουμε ουδέτερα χρώματα, με μικρότερη αντίθεση, και κατά προτίμηση φωτεινά χρώματα για να υποβοηθήσουν το φωτισμό.
Το φως
Το φως χρησιμεύει σε διάφορους σκοπούς: για τον προσανατολισμό, για τη διεξαγωγή κάποιων δραστηριοτήτων ή για τη προσήλωση σε μια εργασία. Επίσης, η αντίληψη και η επιθυμία μας για φως διαφέρει ανάλογα με το σκοπό που χρειαζόμαστε το φως.
Το φως της ημέρας είναι μια λύση για το γενικό φωτισμό των χώρων. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η συμμετοχή του φυσικού στοιχείου με κάθε τρόπο μας βοηθά πολύ, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για το φυσικό φως κατευθείαν από έξω. Ωστόσο, για τις δραστηριότητες που χρειάζονται προσοχή, όπως για παράδειγμα, κάποια εργαστήρια ή διδακτικές δραστηριότητες, πρέπει να αποτρέψουμε την αντηλιά, η οποία μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από την συγκεκριμένη εργασία, Για την αποφυγή τέτοιων φαινομένων, μπορούμε να επιλέξουμε τζάμια χαμηλής διαπερατότητας, ή σκίαστρα, ή ακόμα τεχνητό φωτισμό.
Ο ήχος
Ο ήχος είναι μια άλλη σημαντική μεταβλητή για ένα χώρο εκπαίδευσης και είναι εξίσου σημαντική με το φως. Το επίπεδο ήχου επίσης ποικίλλει ανάλογα τη περίπτωση: μερικές φορές είναι αρκετός ένας χαμηλός απλός ήχος ή μια μελωδία, άλλες φορές όμως ο ήχος πρέπει να είναι δυνατός και σαφής για να γίνει κατανοητός με επάρκεια.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η προσοχή των παιδιών εύκολα αποσπάται από διάφορα ερεθίσματα. Στις αίθουσες εκπαίδευσης, όπου τα παιδιά ακούν και μιλούν, το δωμάτιο πρέπει να παρέχει τα στοιχεία εκείνα για τη σαφή κατανόηση του ηχητικού μηνύματος με τη παρεμπόδιση των ήχων που αποσπούν τη προσοχή και τη μετάδοση του ήχου με σαφήνεια. Για την αύξηση της ακουστικής ποιότητας μιας μεγάλης αίθουσας, μια απλή λύση μπορεί να είναι η χρήση υλικών για την αποτροπή ηχούς (echo).
Στις παραπάνω ενότητες παραθέσαμε κάποια στοιχεία που πρέπει να λάβουμε υπόψη για το σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού χώρου, τα οποία βοηθούν τις γνωστικές διεργασίες των παιδιών. Αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνουν το σαφή σχεδιασμό για τη μετακίνηση των παιδιών, τη δημιουργία κεντρικών σημείων και κατάλληλων διαστάσεων για τους χώρους, τη κατάλληλη χρήση χρωμάτων/ φωτός/ ήχου καθώς και την ενσωμάτωση φυσικών στοιχείων/πράσινου στον εκπαιδευτικό χώρο.
Συγγραφέας άρθρου:
Μαριλένα Κολιαβασίλη | Home Stylist Professional, Neuroarchitecture specialist
ΣΑΝ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΑΣ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαχα! Ναι, ναι, ακριβώς, Ελένη! :)
ΑπάντησηΔιαγραφή