Τουβλοκατασκευές: Το πρόγραμμα "πολυβιταμίνη"!

Με αφορμή την 28η Ιανουαρίου, ως την ημέρα που πατενταρίστηκε η μορφή του Lego, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, αποφασίσαμε να συγκεντρώσουμε όλα τα οφέλη του να παίζει κανείς με τουβλάκια και μέσα από την εμπειρία μας τους τελευταίους μήνες, αλλά και μέσα από διάφορα άρθρα επιστημονικών περιοδικών που είχαμε μελετήσει κατά το σχεδιασμό του προγράμματος.

Τα Lego είναι τουβλάκια κατασκευών, που δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1940 στη Δανία από τον Ole Kirk Christiansen. Το τουβλάκι Lego, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, πατενταρίστηκε στις 28 Ιανουαρίου 1958.



Από παιδί παίζω και κατασκευάζω με τουβλάκια και έχω να θυμάμαι μόνο ευχάριστες και φουλ δημιουργικές στιγμές μαζί τους, οπότε δεν υπήρχε περίπτωση να μην ενσωματωθούν, ως "καλοί αγωγοί" μάθησης, στο ευρύτερο πρόγραμμα δράσεων του Καλού Αγωγού! Συγκεκριμένα, υπάρχουν ειδικά σχεδιασμένες δράσεις του προγράμματος «Τουβλοκατασκευές», οι οποίες απευθύνονται σε διαφορετικές ηλικίες:
- Τουβλοκατασκευές για παιδιά προσχολικής ηλικίας (με Lego Duplo)
- Τουβλοκατασκευές για παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας (με Lego Juniors και Lego Friends)
- Τουβλοκατασκευές για παιδιά δημοτικού (με Lego Architecture και Mindstorm)

Το πρόγραμμα «Τουβλοκατασκευές» του Καλού Αγωγού έχει σκοπό να ενισχύσει τις μαθησιακές ικανότητες του παιδιού και να διευκολύνει τη δημιουργική του έκφραση μέσα από το παιχνίδι. Εξάλλου, το παιχνίδι βοηθά τόσο πολύ στην ψυχική ηρεμία του παιδιού και στη συναισθηματική του ισορροπία, που μπορούμε και μιλάμε για τόσα άλλα οφέλη, πιο σημαντικά ακόμα από τη δημιουργικότητα και την καλή μαθησιακή ικανότητα. Μέσα από το πρόγραμμα «Τουβλοκατασκευές» εργαζόμαστε κυρίως στη συναισθηματική και νοητική ανάπτυξη, ώστε να εξασφαλίσουμε την υγιή της εξέλιξη, σημαντική για την ισορροπία του παιδιού.

Ας δούμε, όμως, ξεχωριστά τις δεξιότητες που αναπτύσσει η ενασχόληση με τις τουβλοκατασκευές, μέσα από ιστορίες και παραδείγματα των τελευταίων μηνών:

Κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες 

Είναι παιχνίδι που μας φέρνει κοντά, είτε με θετικό είτε με αρνητικό τρόπο, πάντως, σίγουρα, βοηθά στο να ενισχύσουμε επικοινωνιακές και διαπραγματευτικές ικανότητες. Από την απλή μοιρασιά των κομματιών μέχρι το να αποφασίσουμε τι θα χτίσουμε ή, απλά να ορίσουμε το σενάριο του παιχνιδιού, δημιουργούνται πιθανότητες σύγκρουσης, συμφιλίωσης, συμφωνίας, διαφωνίας, αλλά και δημιουργίας κανόνων. Αναπτύσσονται δεξιότητες διαπραγμάτευσης, συμβιβασμού, σεβασμού στους άλλους, αλληλεγγύης και συνέπειας σε κανόνες ομάδας. Πολλές ιστορίες να διηγηθώ, αλλά θα προτιμήσω μια πρόσφατη, που απόλαυσα:
Μέσα στην ομάδα των 8 παιδιών νηπίου, υπάρχουν αγόρια και κορίτσια, λιγότερο ή περισσότερο έμπειρα με την κατασκευή με τουβλάκια. Μέσα στο παιχνίδι μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει το πώς λειτουργεί το κάθε παιδί μέσα στην ομάδα, ποιο είναι πιο ανώριμο συναισθηματικά και κοινωνικά ή τα επίπεδα αυτοπεποίθησης κάθε παιδιού. Ένα μέλος της ομάδας γκρινιάζει συνεχώς για τα πάντα: "Δε με ακούνε που τους μιλάω", "δε θέλουν να συνεργαστούν μαζί μου", "έχουν όλα τα καλά κομμάτια και δεν έχω τίποτα" κ.ο.κ. Στην αρχή πέφτω στην παγίδα και αναφέρω αυστηρά ότι δεν γκρινιάζουμε, αλλά είμαστε ευγενικοί και προσπαθούμε να βρούμε λύσεις. Έπειτα, όμως, σκέφτομαι ότι το παιδί μπορεί να μην είναι σε θέση να βρει τις λύσεις του υπό συνθήκες πίεσης και στρες και έτσι το καλώ να έρθει στην αγκαλιά μου για να παρατηρήσουμε μαζί πώς επικοινωνούν τα άλλα παιδιά στο παιχνίδι. Έτσι, λοιπόν, με ηρεμία και τρυφερότητα, παρατηρούμε φωναχτά πώς λειτουργεί ξεχωριστά κάθε παιδί, πώς επιλύει συγκρούσεις, πώς διαπραγματεύεται κλπ. Το παιδάκι ηρεμεί και δείχνει να απολαμβάνει τη διαδικασία. Στο τέλος το ρωτώ: "Είσαι έτοιμος να επιστρέψεις στο παιχνίδι με τους φίλους σου;" Μου απαντά "Ναι" και, όντως, μοιάζει πιο ώριμο να διαχειριστεί τις δύσκολες διαπραγματεύσεις και να συνυπάρξει δημιουργικά.
Δεν είναι καθόλου εύκολο, αλλά, όταν το περιβάλλον είναι ψυχαγωγικό και παιχνιδιάρικο, αργά ή γρήγορα το παιδί θα καταφέρει να αποκτήσει τέτοιες δεξιότητες, πολύ σημαντικές για όλη του τη ζωή.



Φυσικές δεξιότητες

Παίζοντας με τα τουβλάκια ενισχύεται η λεπτή κινητικότητα του παιδιού και ο συντονισμός χεριών και ματιών. Το παιδί αποκτά σταθερότητα στις κινήσεις του και αποκτά και καλύτερη αντίληψη του χώρου γύρω του. Επίσης, συγκεντρώνεται σε κάτι και εστιάζει συγκεκριμένα σε στόχο και εικόνα, δεξιότητες ιδιαίτερα σημαντικές, τόσο για τη μάθηση όσο και για την επικοινωνία με άλλους και τον εαυτό μας. Μάλιστα, αποτελούν και δεξιότητες που βοηθούν μετέπειτα δεξιότητες, όπως τη γραφή ή το να δένουν παπούτσια.
Σε μια ομάδα έτυχε να έχω ένα παιδάκι, ιδιαίτερα αφηρημένο και αυτό που λέμε "ατζούμπαλο". Δεν έχει και πολύ καλή αίσθηση του χώρου και χρειάζεται να του γίνονται συνέχεια συστάσεις, είτε από μένα είτε από τα άλλα παιδάκια, για να μην καταστρέφει (άθελά του) κατασκευές και δημιουργίες. Στην αρχή δεν πολυσυμπαθούσε τις τουβλοκατασκευές, γιατί όλοι τον αντιμετώπιζαν σαν επικείμενο κίνδυνο και δεν τον ήθελαν στο παιχνίδι τους ή, έστω κοντά τους. Δεν είχαν άδικο, βέβαια, απ' την άλλη, όμως, τι να κάνει και το παιδάκι; Δεν το έκανε επίτηδες! Ξεκινήσαμε, λοιπόν, οριοθετώντας ένα χώρο, όπου θα μπορούσε να κατασκευάσει και, μάλιστα, χρησιμοποιώντας βάση κατασκευών. Έπειτα, εκτύπωσα ένα δείγμα κατασκευής και τον προκάλεσα να φτιάξει κάτι τέτοιο, προχωρώντας σταδιακά από τα λίγα στα πολλά τουβλάκια, Το παιδάκι μπόρεσε να εξασκήσει τη χωροταξική του αντίληψη, να συγκεντρωθεί και, τελικά, να καταφέρει να συνυπάρξει με τα υπόλοιπα παιδιά, χωρίς προβλήματα πια. Η ωρίμανση δεν έρχεται στον ίδιο χρόνο σε όλους τους τομείς και χρειάζεται να προχωράμε βήμα-βήμα, σταθερά, για να πετύχουμε μια υγιή ανάπτυξη του παιδιού.



Γνωστικές δεξιότητες

Τα τουβλάκια είναι γνωστά κυρίως γι' αυτό: αναπτύσσουν με τρόπο χαλαρό, διασκεδαστικό και παιχνιδιάρικο γνωστικές δεξιότητες, όπως κατανόηση εννοιών (μέγεθος, σχήμα, ποσότητα, σειρά, χώρος, μήκος και μοτίβα). Αυτό, όμως, που παρατηρώ πως πετυχαίνει, είναι να μαθαίνουν τα παιδιά δημιουργώντας και εκφράζοντας τον εαυτό τους, με τρόπο παρόμοιο με τον καλλιτέχνη που δημιουργεί έννοιες αφηρημένες, έννοιες που δυσκολεύεται ακόμα να τις επικοινωνήσει ή να τις συλλογιστεί στις πραγματικές τους διαστάσεις.
Στο πρόγραμμα "Μαθημαγικά" τα τουβλάκια τα χρησιμοποιούμε συνέχεια στην ανακαλυπτική διαδικασία των μαθηματικών εννοιών, γιατί πάντα έχουμε επιτυχία. Από την απλή αρίθμηση και αντιστοίχιση αριθμού και ποσότητας μέχρι τα κλάσματα και τις έννοιες εμβαδού, όγκου και περιφέρειας, τα τουβλάκια είναι ο καλύτερος αγωγός μάθησης, όχι τυχαία "μαθημαγικός"!



Γλωσσικές δεξιότητες

- Μ' αρέσει πολύ αυτό που έφτιαξες! Θέλω να το φωτογραφίσω, για να το έχω. Όσο βγάζω φωτογραφίες, θέλεις να μου εξηγείς πώς το έφτιαξες και να με ξεναγήσεις; Είναι πολύ ενδιαφέρον!
Αυτό λέω, συνήθως, στα παιδιά, χωρίς ίχνος προσποίησης, γιατί πάντα με εντυπωσιάζουν οι δημιουργίες τους και κρατώ φωτογραφικό αρχείο απ' όλες τους τις δημιουργίες. Τα παιδιά αισθάνονται πολύ περήφανα και μου εξηγούν αναλυτικά τι έχουν κατασκευάσει. Δίνω ανατροφοδότηση με ερωτήσεις ανοικτού τύπου, όπως "Κι εδώ αυτή η αυλή σε τι χρησιμεύει;" ή δίνοντας το σωστό όρο, την κατάλληλη λέξη, όταν τα παιδιά δεν ξέρουν ποια λέξη ακριβώς να χρησιμοποιήσουν. Με ένα μαγικό τρόπο, τα παιδιά ενισχύουν την περιγραφική τους ικανότητα και εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους, πολλές φορές χωρίς καν να χρειάζεται να μιλήσεις!




Μας αρέσουν πολύ οι τουβλοκατασκευές, είναι πια στα μόνιμα προγράμματά μας, ακόμα κι όταν όλα τα άλλα αλλάξουν, όπως συμβαίνει κάθε δίμηνο. Παίζουμε, εκφραζόμαστε, δημιουργούμε και φανταζόμαστε... Ακόμα και να μην είχε τόσα πολλά οφέλη, πάλι θα το κάναμε, μόνο και μόνο για να γεμίσουμε τα ψυχικά μας αποθέματα και να βρίσκουμε αφορμή να χαιρόμαστε! ;)

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Δυσορθογραφία: Συμφωνικά συμπλέγματα

Κάνοντας δουλειές του σπιτιού με παιδιά

BookBox: Advent Calendar Χριστουγεννιάτικων Βιβλίων